Tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm trên khả năng sinh lý

   Thuốc chống trầm cảm là biện pháp được sử dụng để điều trị trầm cảm thông dụng nhất hiện nay. Tuy nhiên, thuốc chống trầm cảm lại có nhiều tác dụng phụ cho sức khỏe, trong đó có tác dụng phụ trên khả năng sinh lý. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm trên khả năng sinh lý: Cơ chế, các thuốc có tác dụng phụ này và cách khắc phục. Mời bạn theo dõi bài viết!

Sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể gây rối loạn cương dương.

Các thuốc chống trầm cảm có tác dụng phụ trên tình dục

Theo một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Y học Lâm sàng (một tạp chí y học lâm sàng quốc tế) năm 2019, các thuốc chống trầm cảm sau gây rối loạn chức năng tình dục là:

• Zoloft (sertraline): Gây rối loạn tình dục trên 27,43% người sử dụng.
• Effexor (venlafaxine): Gây rối loạn tình dục trên 24,82% người sử dụng.
• Celexa (citalopram): Gây rối loạn tình dục trên 20,27% người sử dụng.
• Paxil (paroxetine): Gây rối loạn tình dục trên 16,68% người sử dụng.
• Prozac (fluoxetine): Gây rối loạn tình dục trên 15,59% người sử dụng.
• Tofranil (imipramine): Gây rối loạn tình dục trên 7,24% người sử dụng.
• Nardil  (phenelzine): Gây rối loạn tình dục trên 6,24% người sử dụng.
• Cymbalta  (duloxetine): Gây rối loạn tình dục trên 4.36% người sử dụng.

   Và trong các nhóm thuốc chống trầm cảm, nhóm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) có tác dụng phụ trên tình dục rõ ràng nhất. Cụ thể, nghiên cứu trên cũng cho thấy từ 50 - 70% người dùng thuốc chống trầm cảm SSRI gặp phải một số dạng rối loạn chức năng tình dục.

   Ngoài ra, nhóm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRIs) cũng gây ảnh hưởng nhiều đến chức năng tình dục. Một số thuốc thuộc nhóm SNRI phổ biến là desvenlafaxine, duloxetine, levomilnacipran và venlafaxine...

Các tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm trên khả năng sinh lý

Cả nam giới và nữ giới sử dụng thuốc chống trầm cảm đều có thể gặp tác dụng phụ trên khả năng sinh lý, thể hiện như sau:

Ở nữ giới

Phụ nữ dùng thuốc chống trầm cảm có thể gặp tác dụng phụ sau:

• Giảm hoặc mất ham muốn tình dục.
• Chậm tiết dịch âm đạo gây khô âm đạo, khiến phụ nữ thấy khó chịu và đau rát, đặc biệt là khó khăn trong quan hệ tình dục.
• Làm giảm hoặc mất khả năng đạt cực khoái.

Ở nam giới

Nam giới sử dụng thuốc chống trầm cảm thường gặp các tác dụng phụ sau:

• Suy giảm ham muốn tình dục.
• Rối loạn cương dương: Khó khăn trong việc cương cứng và duy trì cương cứng.
• Chậm xuất tinh.
• Không có khả năng đạt được cực khoái.

Ảnh hưởng trên khả năng sinh sản

   Không chỉ gây tác dụng phụ trên khả năng sinh lý, thuốc chống trầm cảm còn gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Một nghiên cứu năm 2015 được công bố trên tạp chí Fertility and Sterility (một tạp chí uy tín của Mỹ về sinh sản và vô sinh) cho thấy một nửa số nam giới dùng thuốc chống trầm cảm SSRI bị hư hại tinh trùng và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Đặc biệt, nam giới sử dụng thuốc chống trầm cảm Celexa (hoạt chất chính là Citalopram) có thể khiến số lượng tinh trùng giảm xuống gần như bằng không.

   Một số thuốc chống trầm cảm còn gây ra dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) từng ban hành cảnh báo phụ nữ đang mang thai uống thuốc chống trầm cảm có nguy cơ sinh ra những đứa trẻ với các lỗ hổng ở tim cùng nhiều khiếm khuyết khác.

   Do đó, nếu bạn đang sử dụng thuốc chống trầm cảm và có ý định có con, bạn cần chia sẻ điều này với bác sĩ điều trị.

Tại sao thuốc chống trầm cảm lại gây tác dụng phụ trên khả năng sinh lý

   Hiện nay, các nhà khoa học chưa khẳng định chính xác cơ chế gây suy giảm khả năng sinh lý của thuốc chống trầm cảm. Tuy nhiên, các giả thiết sau đang được đưa ra:

• Các thuốc chống trầm cảm có tác dụng ức chế tái hấp thu serotonin, làm tăng nồng độ serotonin trong não. Tuy nhiên, cơ chế này lại ảnh hưởng đến các hormone và các chất dẫn truyền thần kinh khác. Ví dụ, serotonin tăng quá nhiều có thể ảnh hưởng đến hormone nam giới testosterone và ảnh hưởng đến dopamine - hormone có vai trò lớn trong việc đạt cực khoái và xuất tinh ở nam giới.
• Một số thuốc chống trầm cảm như  escitalopram và sertraline làm tăng nồng độ prolactin - một hormone gây suy giảm ham muốn tình dục và khả năng đạt cực khoái.

Phải làm sao khi gặp tác dụng phụ trên tình dục của thuốc chống trầm cảm

   Khi bạn gặp tác dụng phụ trên sinh lý của thuốc chống trầm cảm, đừng đột ngột dừng thuốc.

   Thay vào đó, hãy báo lại với bác sĩ điều trị về các tác dụng phụ này, các bác sĩ có thể sẽ đề xuất các phương pháp sau:

• Thay thế bằng thuốc chống trầm cảm khác: Có một số loại thuốc chống trầm cảm có ít nguy cơ gây ra các vấn đề tình dục hơn các loại khác. Các thuốc ít ảnh hưởng đến ham muốn tình dục là tianeptine (stablon), fluvoxamin (luvox) và mirtazapine (remeron, tzap, noxibel).
• Điều chỉnh liều lượng dùng thuốc: Các bác sĩ có thể giảm liều để giảm tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm trên khả năng sinh lý.
• Chọn thời điểm quan hệ tình dục phù hợp: Như quan hệ tình dục cách xa thời gian uống thuốc hoặc ngay trước khi uống thuốc vì đây là thời điểm nồng độ thuốc trong cơ thể ở mức thấp nhất. Tuy nhiên, cách này ít có tác dụng với những thuốc có thời gian bán hủy dài như Prozac.
• Sử dụng thuốc điều trị rối loạn cương dương: Nếu bắt buộc phải sử dụng thuốc chống trầm cảm đó mà không được thay thuốc hay đổi thuốc, bác sĩ có thể kê đơn cho bạn sử dụng thuốc chống rối loạn cương dương sildenafil, tadalafil, vardenafil,... Những thuốc này giúp máu lưu thông đến dương vật của bạn dễ dàng hơn nhờ ức chế PDE5.

   Mong rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu thêm được tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm trên khả năng sinh lý. Tác dụng phụ này có thể gặp được cả ở nam giới và nữ giới. Khi gặp phải các tác dụng phụ này, bạn không nên tự ý ngừng thuốc đột ngột mà phải trao đổi với các bác sĩ điều trị để có phương hướng xử lý phù hợp. Bạn cũng nên kết hợp với BoniBrain để cải thiện các triệu chứng của trầm cảm, giảm liều thuốc tây y. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết!